الگوی جامع ارزیابی عملکرد سازمان های دولتی

ارزیابی عملکرد سازمان های دولتی و دقت آن نقش کلیدی در موفقیت سازمان های دولتی دارد. اگر سیستم ارزیابی عملکرد سازمان های دولتی مناسب دستگاه های دولتی نباشد ، اهداف و رفتار های انحرافی و فرهنگ نامناسب را در اجرای عملکرد سازمان های دولتی به وجود خواهد آورد.

هدف از ارزیابی ، تولید اطلاعات به منظور بررسی و بازبینی خط مشی ها و برنامه ها توسط سازمان های دولتی است. به منظور کلی منظور از ارزیابی عبارت است از سنجش، ارزش گذاری و قضاوت در خصوص عملکرد دستگاه های اجرایی کشور بر اساس قوانین و مقررات مصوب ، معیارهای اثربخشی ، کارایی اقتصادی و اخلاقی به منظور ارتقاء کیفیت خدمات دولتی.

سوال این است که ارزیابی عملکرد سازمان های دولتی چگونه انجام شود؟به دلیل ضعف و نارسایی های سیستم های ارزیابی عملکرد سنتی، سیستم های جدید ارزیابی و سنجش عملکرد از دهه ۱۹۸۰ توسط اکثر سازمان های آمریکایی ،اروپایی، ژاپنی و … به کار گرفته شد.مهمترین مدل های جامع ارزیابی عملکرد عبارتند از:

• جایزه دمینگ (DP)
• ارزیابی عملکرد در موسسه ملی استانداردها و تکنولوژی(جایزه مالکوم بالدریج)
• جایزه کیفیت اروپایی (EFQM)
• محک زنی(ارزیابی) رقبا
• تحلیل اندازه گیری استراتژیک و تکنیک گزارش دهی (SMART)
• سیستم اندازه گیری عملکرد برای تولید در کلاس جهانی (PMS FOR WCM)
• سیستم اندازه گیری عملکرد یکپارچه پویا (IDPMS)
• اندازه گیری عملکرد رویکرد شبکه اروپایی برای مطالعات پیشرفته (ENAPS)
• منشور عملکرد یا نگرش ذینفع ها (ASC)
• مدل امتیازات متوازن (BSC)

ابن الرسول در تحقیق خود نشان داد که مدل امتیازات متوازن با توجه به شاخص های مقایسه ای، ملموس ترین مدل برای ارزیابی و سنجش عملکرد در سازمان های ایران میباشد.(ابن الرسول،۱۳۸۳،ص۶۵)

مدل امتیازات متوازن را میتوان یکی از معروف ترین سیستم های اندازه گیری و سنجش عملکرد در آمریکا و اروپا شناخت (Lonnqvist2000,p.I-8).

مدل امتیازات متوازن به عنوان سیستمی فراگیر در سازمان های مختلف تولیدی،خدماتی،دولتی و عام المنفعه و … به کار گرفته شده است.

مدل امتیازات متوازن چیست؟

امروزه سازمان ها نیازمند این هستند که هم از نظر راهبردی و هم عملیاتی در سطح مناسبی قرا گیرند تا بتوانند به حیات خود ادامه دهند و چالش های آینده را پشت سر بگذارند. یکی از راه هایی که کمک میکند تا سازمانها بتوانند بین فعالیت ها و استراتژی ها توازن برقرار کنند به کارگیری مدل امتیازات متوازن می باشد.

مدل امتیازات متوازن دارای چارچوبی مفهومی است که اهداف استراتژیک را به شاخص های قابل سنجش تبدیل و توزیع متعادلی میان حوزه های حیاتی سازمان برقرار می کند. به عبارتی براساس این مدل برای سنجش عملکرد هر سازمانی باید بر حوزه های اصلی متمرکز شد که عبارتند از حوزه امور مالی، مشتری و ارباب رجوع، فرآیند های داخلی و رشد و یادگیری.

مدل امتیازات متوازن یک شیوه برای بیان آشکار استراتژی به کارکنان و سپس ارزیابی پیشرفت از طریق این اهداف می باشد. مدل امتیازات متوازن استراتژی بلند مدت سازمان را در قالب اهداف کاملا مشخص و قابل اندازه گیری در همه ابعاد سازمانی تعیین میکند و توازن واقعی را در ارزیابی بین اهداف کوتاه مدت و اهداف بلند مدت ، بین شاخص های اصلی و فرعی و بین عملکرد داخلی و خارجی ایجاد می نماید.در واقع این مدل به سازمان ها کمک می کند استراتژی خود را به اهداف عملیاتی تبدیل نموده و از طریق رفتار مناسب و عملکرد بهتر را فراهم نمایند.