سازمان بین المللی استاندارد (ISO) چیست؟

ایزو در واقع مخفف عبارت International Organization for Standardization به مفهوم سازمان بین المللی استاندارد می باشد، که یک مجمع بین المللی از سازمان های استاندارد کشورهای عضو، آن را تشکیل می دهد. کلمه ISO از عبارت ISOS که کلمه ای یونانی است گرفته شده و به معنای هم شکل و یکسان می باشد.

علت این نامگذاری هم می تواند این باشد که سازمان ایزو به دنبال یکسان سازی استانداردها در سطح جهان می باشد تا ارتباط بین کشورها در تجارت و ارتباطات آسان تر شود. سازمان ایزو از کمیته های مختلفی تشکیل شده است که کار آن ها بررسی و تدوین استانداردهای مرتبط با آن کمیته می باشد.

سازمان بین المللی ISO متشکل از شبکه ای از موسسات استاندارد ملی از ۱۵۷ کشور در سراسر دنیا می باشد که بر پایه یک مرکز در هر کشور و یک مرکز اصلی در شهر ژنو – سوییس فعالیت می کند که وظیفه هماهنگی مراکز مختلف را برعهده دارد، برخی عضو اصلی، برخی عضو ناظر هستند. سازمان ایزو از کمیته های مختلفی تشکیل شده است، که کار آن ها بررسی و تدوین استانداردهای مرتبط با آن کمیته می باشد. بعنوان مثال کمیته هایی مثل محیط زیست، کیفیت و ….

سازمان ایزو یک موسسه غیر دولتی است، یعنی هر یک از اعضای آن الزاما نماینده ملی کشور خود نیستند. استاندارد ایزو یک نقش مهمی بین بخش های خصوصی و عمومی ایفا می کند، چون که اعضای اصلی آن در دولت یا موسسات دولتی دارای سمتی هستند و یا نماینده دولت می باشند. دیگر اعضا که نقش خصوصی دارند، نقش مهمی در ارتباطات صنعتی دارند و در نتیجه با دولت ها در تعامل مستقیم قرار دارند.

در واقع ایزو مانند یک پل ارتباطی عمل می کند که هم سبب رضایت کسب و کارها شده و هم درخواست عموم را تامین می نماید. تاکنون بیش از ۱۷۰ هزار استاندارد توسط سازمان ایزو منتشر شده است که در حوزه های مختلف و در سطح جهان مورد استفاده قرار می گیرد. برای مثال :

استاندارد ISO 9000 سیستم های مدیریت کیفیت:

در سال ۱۹۸۷ کمیته فنی ۱۷۶ سازمان بین المللی ایزو ( ISO/TC 176) سری استانداردهای ISO 9000 را به جهانیان ارائه نمود. هدف از تدوین این سری استاندارد، بوجود آوردن الگویی بین المللی برای پیاده سازی و استقرار سیستم های مدیریت و تضمین کیفیت بوده که مورد استقبال فراوان در سطح دنیا قرار گرفت. استاندارد ISO به یک محصول خاص داده نمی شود، بلکه فرآیند تولید کالا یا خدمات را در یک واحد تجاری (تولیدی) مورد ارزیابی قرار می دهد.

• چرا نیاز به استانداردهای بین المللی است و تدوین استانداردهای بین المللی چگونه انجام می گیرد؟

به طور کلی استانداردها توافق نامه های مستند شده, متضمن ویژگی ها, مشخصات فنی یا سایر ضوابط دقیق جهت استفاده به عنوان قوانین, راهنما یا شرح مشخصات به منظور حصول اطمینان از مناسبت مواد, کالاها, فرآیندها و خدمات با اهداف مورد نظر می باشد. وجود استانداردهای ناهماهنگ برای تکنولوژی های مشابه در کشورها و مناطق مختلف منجر به ایجاد (موانع فنی فراراه تجارت) می گردد.

صنایع صادرات گرا نیاز به قبول کردن استانداردهای بین المللی, به منظور منطقی کردن فرآیند تجارت بین المللی را حس کرده اند و این امر از دلایل اصلی تاسیس (ISO) بشمار می رود.صنایع مختلف در دنیا نیاز به استاندارد خاص را به موسسه استاندارد ملی کشور متبوع اعلام می نمایند و تدوین استانداردها می تواند از اعضای اصلی به سازمان بین المللی استاندارد انعکاس یابد. استانداردهای بین المللی برای بسیاری از تکنولوژی ها مانند ارتباطات, فرآیندهای اطلاعاتی, نساجی, بسته بندی, توزیع, تولید و مصرف انرژی, ساخت کشتی, بانکداری و خدمات اقتصادی تهیه می شوند و دلایل عمده تهیه آنها عبارتند از :

پیشرفت جهانی در آزاد سازی تجارت

تداخل بخش های مختلف صنایع

سیستم های ارتباطات جهانی

نیاز کشورهای در حال توسعه

رشد و شکوفایی تکنولوژی