اگر بتوانید قبل از هر اقدامی پیشبینی خود را از عکسالعمل رقبا در تصمیمات خود لحاظ کنید چه اثری بر دستیابی شما به منافعتان خواهد گذاشت؟ و بهتر از اینها، اگر این کار را به جای اینکه با حدسهای خود انجام دهید، با تکیه بر یک روش علمی انجام دهید، چه نتیجهای را در پی خواهد داشت؟
شناسایی و درک اینکه دیگران نسبت به تصمیمات شما چه واکنشی نشان خواهند داد، یکی از مهمترین موارد در بسیاری از حوزههای کسبوکار است.
به عنوان مثال، تصور کنید با چند شرکت دیگر در حال رقابت در یک بازار هستید. اگر بتوانید حرکات آنها را پیشبینی کنید، قادر خواهید بود برخی از انتخابهای آنها را از میان بردارید یا اینکه وقتی اقدامی انجام دادند بتوانید با اقدامی متقابل و متناسب، در مقابل آنها پیروز شوید. نظریه بازی ها ابزار لازم برای تفکر پیرامون این مسائل را به شما میدهد.
نظریه بازی ها چیست؟
نظریه بازی ها، تلاشی مستدل جهت پیش بینی رفتار دیگران است. از این نظریه میتوان در مواقعی استفاده کرد که موفقیت فرد در تصمیم گیری به تصمیمات دیگران بستگی دارد. مدل سادهای از این نظریه شامل این عناصر میشود:
- بازیکنان
- مجموعهای از اقداماتی (تصمیماتی) که بازیکنان میتوانند انتخاب کنند
- بهایی که هر بازیکن بابت باختن میپردازد و یا پاداشی که بابت برنده شدن به دست میآورد
جان فون نیومن (John von Neumann) و اسکار مانگسترن (Oskar Morgenstern) اصول نظریه بازی ها را در سال ۱۹۹۴ در کتاب خود تحت عنوان «نظریه بازی ها و رفتار اقتصادی» منتشر کردند.
برخی از کاربردهای نظریه بازی ها در زندگی واقعی
موارد زیر تنها نمونه هایی از کاربردهای نظریه بازی ها هستند:
- معاملات بورس اوراق بهادار و واکنش ها و تصمیم های سرمایه گذاران در مقابل تحولات بازار بورس و رفتارها و تصمیم های سایر سرمایه گذاران
- تصمیم کشورهای عضو اوپک در مورد تغییر میزان استخراج و فروش نفت و میزان متابعت یا عدم متابعت آنها از سهمیه بندی های انجام شده و توافق شده (Quotas)
- رفتار شرکتها در مورد قیمت گذاری محصول در شرایط انحصار یا بازارهای رقابت چندجانبه
به ساده ترین شکل نظریه بازی ها در قالب یک مسئله چنین است :
فرض کنید به همراه دوستتان به بازار رفته اید به منظور خرید میوه، دوست شما در بازار شلوغ، شما را گم میکند. شما دو راه دارید ،همان جا منتظر بمانید دوست شما برگردد یا به محلی بروید که احتمال دارد دوست شما رفته باشد آنجا. اما کدام گزینه بهتر است؟ بستگی به گزینه های دوستتان دارد ! او هم همین 2 انتخاب را دارد و اینجاست که نظریه بازی ها راه حلی برای بازی های دو نفره (شما و دوست تان و بازی پیدا کردن همدیگر) و چند نفره، دارد.
و یا مثال معروف کیک :
شما به همراه دوستتان یک کیک درست میکنید. شما با دوستتان قرار میگذارید یک نفر کیک را ببرد و نفر دیگر به عنوان اولین نفر انتخاب کند کدام قسمت را بردارد. اگر چاقو دست شما باشد و شما بخواهید کیک را نامساوی تقسیم کنید به احتمال زیاد دوست شما قسمت بزرگتر را برای خود برمیدارد بنابرین باید راهکاری انتخاب کنید تا نتایج بازی به صورت برد-باخت نباشد، یا باخت-باخت یا برد-برد ! با استفاده از نظریه بازی شما باید کیک را به دو قسمت مساوی تقسم کنید زیرا هر انتخاب دیگری باعث باخت شما میشود.
منبع : چطور