آشنایی با مدل پنجره جوهری

پنجره جوهری یک ابزار روانشناختی است که توسط جوزف لوفت و هری اینگام در سال ۱۹۵۵ ایجاد شد. یک ابزار ساده و مفید برای درک و آموزش است. یکی از معدود ابزارهایی است که بر مهارت های نرم مانند: رفتار، همدلی، همکاری، توسعه بین گروهی و توسعه بین فردی تأکید دارد. به دلیل سادگی و همچنین به دلیل اینکه می توان آن را در موقعیت ها و محیط های مختلف استفاده کرد، یک مدل عالی برای استفاده است.

پنجره این تکنیک از ۴ خانه اصلی تشکیل شده است که بر اساس میزان آشنایی فرد از خودش و میزان آشنایی دیگران از فرد شکل گرفته اند.

• خانه گشوده مربوط به صفاتی (جنبه هایی از شخصیت) از ما می شود که هم بر خودمان آشکار است و هم دیگران.
• خانه کور شامل صفاتی است که دیگران در ما می بینند اما خودمان نمی دانیم.
• خانه پنهان صفاتی است که خودمان از آن آگاه هستیم ولی دیگران راجع به ما نمی دانند.
• خانه مجهول/ ناشناخته مواردی است که نه خودمان و نه دیگران از آن اطلاعی نداریم.

شرح پنجره جوهری

در یک تمرین، شخصی تعدادی صفت را از فهرست انتخاب می کند که احساس می کند شخصیت خودش را توصیف می کند. سپس همتایان آزمودنی، همان فهرست را دریافت می‌کنند و هر کدام تعداد مساوی صفت را انتخاب می‌کنند که موضوع را توصیف می‌کنند. سپس این صفت ها در یک شبکه دو در دو چهار سلولی وارد می شوند.

چارلز هندی فیلسوف این مفهوم را خانه جوهری با چهار اتاق می نامد.

اتاق یک بخشی از خودمان است که ما و دیگران می بینیم. اتاق دو شامل جنبه هایی است که دیگران می بینند اما ما از آن غافلیم. اتاق سه فضای خصوصی است که ما می شناسیم اما از دیگران پنهان می شویم. اتاق چهار قسمت ناخودآگاه ماست که نه خودمان می بینیم و نه دیگران.

صفاتی که هم فرد انتخاب کرده است و هم دیگران در خانه گشوده (عمومی) قرار می گیرد. مواردی که فرد انتخاب کرده ولی دیگران انتخاب نکردند به خانه پنهان می رود. صفاتی که فرد انتخاب نکرده ولی دیگران انتخاب کرده اند به خانه کور می رود. مواردی که هیچ کدام انتخاب نکردند به خانه مجهول یا ناشناخته می رود. در نهایت ممکن است سایز خانه ها بر اساس تعداد صفات تغییر یابد.

مطابق مدل پنجره جوهری هر قدر ناحیه عمومی افراد گسترده‌تر شود، توان برقراری ارتباطی آنها بیشتر، انعطاف پذیری در سبک رهبری آنها گسترده تر و حالات آنها وسیع تر می‌شود زیرا در این ناحیه طرفین شناخت دارند و امکان بروز تضاد، ضعیف است. پس افراد برای افزایش توان ارتباطی خود باید ناحیه عمومی را گسترش دهند.
راهکارهای گسترش ناحیه عمومی عبارت اند از:

۱- افشا یا خودگشودگی: افشا یا خودگشودگی یعنی این که فرد (در اینجا مدیر) پیرامون خودش اطلاعات منتشر کند. لازم به ذکر است که افشا باید به موقع و طرفینی باشد یعنی اگر در فرایند ارتباطات فقط یک طرف اقدام به خودگشودگی نماید و دیگری آن را انجام ندهد ارتباط برقرار نمی‌شود. افشا باعث پیشروی ناحیه عمومی در خصوصی می‌شود و ناحیه خصوصی را کوچک می کند.
۲- بازخور: بازخور باعث گسترش ناحیه عمومی در ناحیه کور می شود.
از منظر عملی، در اجرای پنجره جوهری باید به دو مرحله نگاه کرد:

گام ۱:

مکان شروع در پنجره جوهری در محوطه باز است. در مورد خودتان یادداشت بردارید. تشخیص خودآگاهی را کامل کنید. نقاط قوت و ضعف شما چیست؟ با چه چیزی راحت هستید و مایلید با دیگران به اشتراک بگذارید؟ سعی کنید در مورد آنچه قبلاً در مورد خود می دانید صادق و واضح باشید.

گام  ۲:

افراد دیگر را درگیر کنید و در مورد خودتان بازخورد بخواهید. برای در نظر گرفتن جدی آن آماده باشید. این بدان معنا نیست که شما باید هر کاری را که پیشنهاد می شود انجام دهید، اما حداقل باید به آن گوش دهید و در مورد آن فکر کنید. سپس به فردی که بازخورد را ارائه کرده است، بابت تلاش خود قدردانی یا تشکر کنید. بسته به اعتماد به نفس خود، ممکن است ترجیح دهید این کار را به صورت یک تمرین گروهی یا یک به یک انجام دهید. به یاد داشته باشید که ارائه بازخورد موثر یک مهارت است. برخی افراد ممکن است در آن بهتر از دیگران باشند. هنگام دریافت بازخورد، محترمانه رفتار کنید، گوش دهید و در مورد آنچه گفته شده است فکر کنید. ممکن است با دریافت بازخورد، بخواهید آن را بیشتر بررسی کنید که می تواند به کشفی درباره خودتان منجر شود.
پنجره جوهری به عنوان یک ابزار دارای اشکالاتی است:
در برخی چیزها شاید بهتر است با دیگران ارتباط برقرار نکنید.
افراد ممکن است اطلاعاتی را که دریافت کرده اند، فراتر از آنچه شما می خواهید منتقل کنند یا از آن به صورت منفی استفاده کنند.

برخی از مردم یا فرهنگ ها، رویکرد بسیار باز و پذیرنده ای برای بازخورد دارند. و برخی خیر. مردم می توانند بازخورد شخصی را به صورت توهین آمیز دریافت کنند، بنابراین هنگام تسهیل، احتیاط و شروع تدریجی مهم است.

راه های زیادی برای استفاده از مدل جوهری در یادگیری و توسعه وجود دارد. این بستگی به این دارد که می خواهید در فعالیت های آموزشی یا توسعه خود به چه چیزی برسید. خروجی های مورد نظر شما چیست و چگونه می توانید میزان دستیابی به آنها را اندازه گیری کنید؟ چگونه می توان از نظریه و اصول پنجره جوهری برای کمک به این امر استفاده کرد؟

پنجره جوهری یک مدل بسیار زیبا و قدرتمند است و مانند سایر ایده‌های قدرتمند، کمک به مردم برای درک، مؤثرترین راه برای بهینه‌سازی ارزش برای مردم است. وقتی مردم آن را در شرایط خود درک کنند، آنها را قادر می‌سازد تا از تفکر خود استفاده کنند. به روش خودشان، و اصول اساسی را در تفکر و رفتار آینده خود بگنجانند.