چهار نوع متداول بودجه وجود دارد که سازمان ها از آنها استفاده می کنند: (1) بودجه ریزی افزایشی، (2) مبتنی بر فعالیت، (3) ارزش پیشنهادی، و (4) مبتنی بر صفر. این چهار روش بودجه بندی هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.
بودجه ریزی افزایشی
در بودجه ریزی افزایشی ارقام واقعی سال گذشته را می گیرند و درصدی را اضافه یا کم می کنند تا بودجه سال جاری بدست آید. این رایج ترین روش بودجه بندی است زیرا، ساده و قابل درک است. در صورتی که محرک های هزینه اولیه، سال به سال تغییر نکنند، بودجه ریزی افزایشی مناسب است. با این حال، برخی از مشکلات در استفاده از روش وجود دارد:
- احتمالاً ناکارآمدی ها را تداوم می بخشد. به عنوان مثال، اگر مدیری بداند که هر سال فرصتی وجود دارد که بودجه خود را 10 درصد افزایش دهد، از این فرصت برای دستیابی به بودجه بیشتر استفاده می کند، در حالی که تلاشی برای جستجوی راه هایی برای کاهش هزینه ها یا صرفه جویی نمی کند.
- احتمالاً منجر به کسادی بودجه می شود. برای مثال، یک مدیر ممکن است میزان بودجهای را که تیم واقعاً به آن نیاز دارد، اغراق کند، بنابراین به نظر میرسد که تیم همیشه زیر بودجه است.
- همچنین احتمالاً محرک های خارجی فعالیت و عملکرد را نادیده می گیرد. به عنوان مثال، تورم بسیار بالایی در هزینه های ورودی خاص وجود دارد. بودجه ریزی افزایشی هر عامل خارجی را نادیده می گیرد و صرفاً فرض می کند که هزینه برای مثال 10 درصد در سال جاری رشد خواهد کرد.
بودجه ریزی بر اساس فعالیت
بودجه ریزی مبتنی بر فعالیت یک رویکرد بودجه بندی از بالا به پایین است که میزان ورودی های مورد نیاز برای حمایت از اهداف یا خروجی های تعیین شده توسط شرکت را تعیین می کند. به عنوان مثال، یک شرکت هدف خروجی 100 میلیون دلار درآمد را تعیین می کند. شرکت باید ابتدا فعالیت هایی را که باید برای دستیابی به هدف فروش انجام شود مشخص کند و سپس هزینه های انجام این فعالیت ها را دریابد.
بودجه بندی ارزش پیشنهادی
در بودجه بندی ارزش پیشنهادی، بودجه نویس سوالات زیر را در نظر می گیرد:
- چرا این مبلغ در بودجه لحاظ شده است؟
- آیا این مورد برای مشتریان، کارکنان یا سایر ذینفعان ارزش ایجاد می کند؟
- آیا ارزش کالا بیشتر از هزینه آن است؟ اگر نه، پس آیا دلیل دیگری برای توجیه هزینه وجود دارد؟
بودجه بندی ارزش پیشنهادی در واقع یک طرز فکر برای اطمینان از این است که هر چیزی که در بودجه گنجانده شده است ارزشی برای کسب و کار دارد. هدف بودجهریزی ارزش پیشنهادی جلوگیری از هزینههای غیرضروری است – اگرچه بهاندازه گزینه بودجهبندی نهایی ما، یعنی بودجهبندی مبتنی بر صفر، دقیقاً آن هدف را هدف قرار نمیدهد.
بودجه ریزی مبتنی بر صفر
این روش یکی از متداولترین روشهای بودجهبندی می باشد. بودجهبندی مبتنی بر صفر با این فرض شروع میشود که تمام بودجههای واحد ها صفر هستند و باید از ابتدا بازسازی شوند. مدیران باید بتوانند تک تک هزینه ها را توجیه کنند. هیچ هزینهای بهطور خودکار انجام نمیشود. بودجه ریزی مبتنی بر صفر، بسیار فشرده است، هدف، جلوگیری از هرگونه هزینه ای که برای عملکرد موفقیت آمیز سازمان کاملاً ضروری تلقی شود. این نوع بودجه بندی از پایین به بالا می تواند راهی بسیار موثر برای “تکان دادن همه چیز” باشد. رویکرد مبتنی بر صفر برای استفاده در مواقعی که نیاز فوری به مهار هزینه وجود دارد مناسب است. به عنوان مثال: در شرایطی که سازمان در حال گذر از یک تجدید ساختار مالی یا رکود اقتصادی یا به دست آوردن یک بازار بزرگ است و باید بودجه را به طور چشمگیری کاهش ده، .بودجه ریزی مبتنی بر صفر برای پرداختن به هزینه های اختیاری به جای هزینه های عملیاتی ضروری بهترین گزینه است. با این حال، می تواند یک رویکرد بسیار وقت گیر باشد، بنابراین بسیاری از سازمان ها فقط گاهی از این رویکرد استفاده می کنند.
منبع : corporatefinanceinstitute